66 milyon yıl önce dünyaya yaklaşık 12 km çapındaki göktaşı, dinozorların sonunu getiren kitlesel bir yok oluşa neden olmuştu. Onu öğrenen insanoğlu, gökyüzüne her baktığında aynı tehdidin tekrarlanıp tekrarlanmayacağını merak ediyor ve endişe duyuyor.
Peki, bugün bizi tehdit eden meteorlar var mı? Var olan bu tehditlere karşı ne gibi önlemler alıyoruz?
Bugünün Meteor Tehditleri
Dünya atmosferine her gün binlerce küçük göktaşı giriyor ve çoğu, yanarak yok oluyor. Ancak, nadiren de olsa büyük çapta göktaşları yeryüzüne ulaşabiliyor. 2013’te Rusya’da Çelyabinsk kentinin üzerinde patlayan ve binlerce kişiyi yaralayan meteor, modern çağda bu tehdidin ne kadar gerçek olduğunu gözler önüne serdi. Bilim insanları, özellikle çapı 140 metreden büyük olan ve potansiyel olarak tehlikeli kabul edilen asteroitleri yakından takip ediyor.
Alınan Tedbirler ve Yeni Teknolojiler
Tehlikeli göktaşlarını tespit etmek için dünya çapında gözlemevleri ve uzay teleskopları sürekli gökyüzünü tarıyor. NASA’nın Planetary Defense Coordination Office (Gezegen Savunma Koordinasyon Ofisi) gibi kurumları, olası çarpma risklerini hesaplıyor ve erken uyarı sistemleri geliştiriyor.
ESA, 2030’lu yılların başında NEOMIR adlı yeni bir uyduyu uzaya fırlatmayı planlıyor. Bu uydu, Güneş ile Dünya arasındaki denge noktasına (Lagrange Noktası) yerleşerek, 197 metre üzerindeki bilinmeyen göktaşlarını önceden tespit edebilecek.
Son yıllarda, göktaşı tehditlerine karşı aktif savunma yöntemleri de gündeme geldi. NASA’nın DART göreviyle bir asteroide çarparak rotasını değiştirme denemesi, bu alanda bir ilkti ve başarılı oldu. Bu tür önleyici projelerle, gelecekte büyük bir çarpışma riski azaltılmaya çalışılıyor.
An itibariyle 2032 yılına kadar gezegenimiz için tehdit oluşturan bir göktaşı, uluslararası gözlemleri tarafından henüz tespit edilmemiştir. Astronomlar, geçen yılın başında keşfedilen YR4 adlı asteroittin, 2032 yılında Dünya’ya çarpma ihtimali olabileceğini duyurmuştu. Yaklaşık 53 ila 67 metre çapında olan bu göktaşı, bir şehri haritadan silebilecek güçte. Neyse ki daha sonra yapılan detaylı gözlemler, bu ihtimalin en fazla yüzde 3 olduğunu ve şu an için Dünya’nın herhangi bir tehdit altında olmadığını ortaya koydu.
Ancak tehlike, Ay için hâlâ geçerli. Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) yaptığı son açıklamaya göre, YR4’ün 22 Aralık 2032’de Ay’a çarpma ihtimali yüzde 4 civarında. Bu oran hâlâ düşük görünse de ilk başta Dünya için hesaplanan riskin üzerinde. Üstelik asteroid şu anda gözlem alanından çıktığı için yeni veriler alınamıyor; daha kesin hesaplamalar için 2028 ortasında yeniden Güneş etrafındaki dönüşüyle birlikte gözlem yapılması gerekecek.
YR4 adlı asteroit, kısa süre içinde uluslararası uzay topluluğunun odağı haline geldi. Bilim insanları, bu potansiyel uzay tehlikesini nasıl etkisiz hale getirebileceklerini araştırıyor ve bazı öneriler bilim kurgu filmlerini aratmayan türden nükleer müdahale planını içeriyor.
NASA nükleer patlayıcı cihazlarla asteroidi yok etme seçeneğini ciddi şekilde inceleniyor. Her biri 100 kilotonluk iki nükleer cihazın gönderilmesini planlıyor. Bu bombalar, II. Dünya Savaşı’nda Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan bombalardan beş ila sekiz kat daha güçlü olacak. İki cihazın kullanılması, ilk cihazın arızalanması veya hedefe ulaşamaması ihtimaline karşı önlem olarak öngörülüyor. Nükleer seçeneğin olası ilk fırlatma zamanı 2029–2031 arası olarak öngörülse de planların önümüzdeki yıllarda önemli ölçüde değişebileceği ifade ediliyor.
Sonuç ve Toplumsal Bilinç
Göktaşı tehdidi, dinozorların çağı kadar uzak ve gerçek bir tehlike olmaktan çıkıp, bugün bilimsel ve teknolojik olarak yönetilebilir bir risk haline geldi. Bu nedenle uluslararası iş birliği ve kamuoyunun bilinçlenmesi büyük önem taşıyor. Unutmayalım ki, gökyüzü her zaman sürprizlerle dolu; hazırlıklı olmak ise insanlığın en büyük güvencesi olduğunu düşünüyorum.
