Son dönemde başta İstanbul olmak üzere çöken bina haberlerinden mütevellit vatandaşlar oturduğu evin sağlamlığını sorgulamaya başladı.
Türkiye’de ne yazık ki 1999 depremi öncesi yapılan binalarda denetimler tam anlamıyla yapılmadığı için sağlamlık riski bulunuyor. Binaların çökme nedenleri arasında ilk sırada taşıyıcı kolonların zayıflaması ve yetersiz kolon bulunması yer alıyor.
Binanın ana kolonları zamanla zayıflayarak çökmeye neden oluyor. Buna ek olarak yaşanan toprak kaymaları ile bina temelinin altının boşalması, temelin su alması ile binada bulunan demirlerin zamanla çürüyerek işlevini yitirmesi, kullanılan inşaat malzemelerinin kalitesiz olması nedeni ile dayanıklılığının zamanla azalması gibi nedenlerle çökme olayları meydana gelebiliyor.
99 depremi sonrasında çıkarılan yeni yasa ile beraber inşaatlarda deprem yönetmeliği kapsamında hem sağlam malzemelerin kullanılması, hem de denetimlerin sıklaştırılması ile birlikte bu tarihten itibaren yapılan yapılar sağlam olarak kabul ediliyor.
Yani, oturduğunuz bina 99 yılı sonrası ise binanızı sağlam olarak kabul edebilirsiniz. Asıl sorun deprem öncesi yapılan binalarda. Bu binalar yapılırken deniz kumu kullanılması ve inşaat demirinin son derece ince tercih edilmesi gibi nedenlerle binaların çürük olduğu kabul ediliyor.
Kentsel dönüşümün başlaması ile beraber Türkiye’de yeni bir döneme geçiş yapıldı ve eski binaların yıkımına öncelik verildi.Riskli bina tespiti ile anlaşmalı yapı denetim şirketleri üzerinden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı riskli binaları tespit ederek bu binaların yıkımına ve yerine yenilerinin yapımına öncelik tanıdı.Bazı eski binalarda ise güçlendirme yapılması yeterli kabul edildi.
Burada önemli olan binada oturan kişilerin binalarında yaşanan eskimeyi görmeleri durumunda hemen yetkili yapı denetim şirketlerine başvuruda bulunması.
Riskli yapı tespiti için sadece bir kişinin bile başvurusu yeterli oluyor. Başvuruda bulunulması halinde Yapı Denetim Şirketi riskli yapı denetimi yapabiliyor.
Riskli olduğu tespit edilen ve itiraz süreci sonunda bu durumu kesinleşen binaların yıktırılması kanunun emredici hükmüdür.
Binanın yıkılabilmesi için ortak karar protokolünün tüm kat maliklerince (%100) imzalanmış olması gerekmektedir. Bina ortak karar protokolüyle 2/3 çoğunluk sağlandıktan sonra, müteahhitle anlaşarak dönüşüm sürecini başlatma yetkisine sahip olunsa da, binanın yenilenmek üzere yıkımının başlatılması için ortak karar protokolünün bütün kat maliklerince imzalanması ve noterde tasdiklenmesi gerekmektedir.
Riskli binanızın yıkım işlerini başlatabilmek için bina yıkım ruhsatı başvurusu yapmalısınız. Proje hazırlanıp sözleşme imzalandıktan sonra, riskli binanızın yıkılabilmesi için hak sahiplerinden en az birinin ya da yasal temsilci olarak müteahhidin belediyeye binanın yıkımı için başvurarak yıkım ruhsatını alması şarttır.
Eğer binanızı yaptırmak için bir müteahhit ile anlaştıysanız, yıkım sürecini müteahhit sizin yerinize yönetecektir.
Yıkım Ruhsatı Almak İçin Gerekli Belgeler;
- Dilekçe
- Tapu bilgileri (tapu malik listesi)
- İmar durumu
- Riskli yapı olduğuna ilişkin rapor
- Bağlı bulunduğu binanın elektrik, doğalgaz, su, telefon, internet vb. aboneliklerinin iptal edildiğine ilişkin belgeler
- Hissedarların noter tasdikli onayı (muvafakatname)
- Emlak vergisi ilişik kesme yazısı
- Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü moloz nakil belgesi
- Harç makbuzu (en son aşamada istenir)
- Binanın fotoğrafı (binanın boş olması gerekmektedir)
Tapusuna “riskli” şerhi konmuş bina, 6306 sayılı kanun gereği, 60 gün içinde yıkılmalıdır.
Bu süreç şu şekilde işlemektedir:
- Yapı maliklerinden en az birinin ilgili belediyenin Yapı Denetim Müdürlüğü’ne başvurusuyla yıkım ruhsatı işlemleri başlatılır.
- Yapı Denetim Müdürlüğü yıkım ruhsatını 6 iş günü içerisinde düzenler.
- Yıkım ruhsatı çıktıktan sonra hak sahiplerinin 60 gün içerisinde yapılarını yıktırmış olmaları gerekir.
- Verilen süre içinde yapının yıktırılıp yıktırılmadığı Yapı Denetim Müdürlüğü tarafından kontrol edilir ve yapı yıktırılmamış ise “yapının idari makamlarca yıktırılacağı” maliklere bildirilerek, 30 günden az olmak kaydıyla ek süre verilir.
- Verilen süreler içinde riskli yapıların maliklerince yıktırılmaması halinde, riskli yapılara elektrik, su ve doğal gaz verilmemesi ve verilen hizmetlerin durdurulması ilgili kurum ve kuruluşlardan istenir ve maliklere verilen süreler içinde riskli yapıların yıktırılmadığı Yapı Denetim Müdürlüğü tarafından bildirilir.
- Söz konusu riskli yapıların tahliyesi ve yıktırma işlemleri, yıktırma masrafı öncelikle dönüşüm projeleri özel hesabından karşılanmak üzere, mahalli idarelerin de iştiraki ile mülki amirler tarafından yapılır veya yaptırılır.
- İdare, tahliye edilerek yıktırılan riskli yapılara ve tahliye veya yıkım işlemleri gerçekleştirilemeyen riskli yapılara ilişkin bilgi ve belgeleri, ikişer aylık periyotlar halinde müdürlüğe bildirir.
Yukarıda belirtildiği şekilde yıkımı gerçekleştirilemeyen riskli yapılar bakanlıkça veya ilgili belediyenin Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’nce yıkılır veya yıktırılır.
Duygu ŞAHİN
RE/MAX Gayrimenkul Danışmanı
